25.06.2012 По објавените извештаи на Државниот завод за ревизија и затвореноста на Владата во однос на објавувањето на Извештајот на ГРЕКО за усогласеност на Република Македонија со препораките усвоен на 56 Пленарно Собрание одржано во март оваа година, станува очигледно дека не постои потребната политичка волја за ефикасна контрола над финансирањето во политиката.
Институциите кои по својата функција треба да вршат надзор и контрола, а по својата природа треба да бидат независни, какви што се Државниот завод за ревизија, Државната комисија за спречување на корупцијата и самите се впуштија во практика на селективност и свесно погрешно толкување на законите.
Наместо тоа се создава систем на апсолутна власт кој го наметнува прашањето: Кој ќе ги контролира контролорите?
Дека за ова има потреба доволно ќе биде анализата на извештаите на Државниот завод за ревизија. Првичните заклучоци на Транспаренси Интернешнл Македонија се следните:
o Извештаите објавени од Државниот завод за ревизија за изборното финансирање не се во склад со законите и со стандардите за ревизијата
o Во своите констатации државните ревизори пропуштиле да ја остварат својата функција за надзор и контрола
o Ревизорите не ги повеле соодветните постапки кои би довеле до повикување на одговорност и санкционирање на одговорните во изборните кампањи.
Анализата на овие извештаи и понатаму ќе продолжи во рамки на втората фаза на проектот "КРИНИС – осветлување на парите во политиката" каде посебно внимание ќе биде посветено на финансирањето на изборните кампањи.
Во услови на заробена држава или како што го нарековме „Само-одржлив систем на корупција„ позитивни промени во насока на обезбедување на функционална демократија и владеење на правото се можни единствено преку силно влијание од страна на невладиниот сектор, медиумите или меѓународните организации.
Како што ни е познато, состојбата со медиумите веќе е оценета како загрижувачка, а граѓанскиот сектор се повеќе ја губи својата можност за влијание, остануваат меѓународните организации и нивните постапки за оценка на состојбите во поодделни области.
Во Извештајот од 46 Пленарно заседание на ГРЕКО усвоени се вкупно 13 препораки од кои 7 се однесуваа на Политичкото финансирање. Извештајот за усогласеност со овие препораки е усвоен во март оваа година. Според правилата на ГРЕКО овие извештаи се јавни документи, односно владите се тие кои треба да ги преведат на еден од официјалните јазици и да ги објават. ГРЕКО не може да го објави извештајот.
Ние се сомневаме дека владата одбегнува да го објави извештајот затоа што тој содржи неповолни оценки во однос на клучните прашања за независно тело за контрола, кое ќе има мандат, надлежност и доволно ресурси да спроведува про-активна и ефикасна суперревизија, истрага и спроведување на регулативата за финансирање на политиката.
Државниот завод за ревизија според својата поставеност и дадениот мандат не ги задоволува овие барања. Уште повеќе, доколку се оценува практиката на постапување, Државниот завод за ревизија нецелосно ги практикува и дадените надлежности.
Другата слабост се механизмот за примена на санкциите и губењето на државните средства за политичките партии и организаторите на изборните кампањи.
Наспроти ова, Државниот завод за ревизија толерира незаконски однесувања на одговорните за организирање на изборни кампањи, толкува закони на начин со кој ги оправдува незаконитостите, наместо за тоа да поведе соодветни постапки, коментира работи за кои има законска обврска да донесе заклучок.
Со оваа прес конференција сакаме уште еднаш да укажеме за значењето на контролата над политичкото финансирање за создавањето на демократски политички амбиент, но и за намалување на политичката корупција и другите видови корупција поврзани со политиката, кои веќе ги зафаќаат размерите на системска корупција.
Неефикасната контрола над политичкото финансирање овозможува создавање на спреги и влијанија кои дополнително го засилуваат синдромот на заробена држава и апсолутизам, наспроти демократија и владеење на правото.
Не објавувањето на Извештајот на ГРЕКО овозможува целосна нетранспарентност и недостапност за граѓаните на оценката за усогласеност со Препораките. Доколку таа оценка беше добра, се разбира дека ќе постоеше голем интерес да влезе во најновиот извештај на Европската Комисија.
Кога оценката не е добра интересот на власта е таа да не биде објавена. На тој начин оценката за усогласеноста со препораките на ГРЕКО која секогаш била значајна за оценка на прогресот на Република Македонија во борбата против корупцијата ќе биде сокриена и недостапна за Европската комисија, а уште позначајно, за граѓаните на република Македонија.
ГРЕКО е тело на Советот на Европа кое презема активности за оценка на усогласеноста на државите со меѓународните стандарди за борба против корупцијата.
