Промоворина книгата „Перење на пари“

15.06.2007 Македонија се' уште претставува рај за перачите на пари. Борбата против корупцијата и криминалот не подразбира пароли, туку конкретни чекори во системот на институции и соодветни реакции на клучните луѓе, порачуваат експертите. Можеме да ја донесеме поранешната романска министерка за правда Моника Маковеј кај нас, но тоа не е гаранција дека ќе бидеме успешни во справувањето со криминалот и корупцијата. Секоја држава функционира на различен законодавен и институционален начин. Странците се немоќни да предложат механизми кои би биле ефикасни во нашите услови, бидејќи тоа дава позитивни резултати во нивни услови.

Не е никаква тајна дека живееме во општество што работи исклучиво со готовина. Секојдневно се внесуваат пари во финансискиот систем на државата и се прикажуваат како готовински пазар. Тоа се прави преку пицериите, бензинските пумпи, преку фирмите и трговските друштва кои работат директно со кеш. Токму таму треба да се препознае перење пари и да се алармира. Имаме илјада прашалници околу нас од каде потекнува нешто, како се збогатиле некои луѓе. Кој да открие?  

 Според експертите, превенцијата и контролата припаѓаат на финансискиот сектор, на банкарските институции, трговските друштва и претпријатија кои на административно ниво треба да препознаат или да пријават случај на трансакција над одреден износ. Но, државата има многу слаб систем на превенција и контрола и неискуство во репресијата на перењето пари. Нема доволна подготвеност и храброст во институциите и кај клучните луѓе во нив да се справат со овој феномен, паралелно со истрагата за криминалот, да водат и финансиска истрага.

„Да удриме по парите за да ги спречиме криминалците во нивните активности. Ако некој е трговец со дрога, треба да знаеме што се случува со парите, каде одат. Криминалните пари се најлесните пари кои некој може да ги даде за да корумпира. Се корумпираат цели системи, држави, влади, затоа што тоа е пресметан ризик. Од нелегално заработените милиони лесно може секој да се откаже од неколку стотици за да обезбеди да не го чепка системот, за да обезбеди закони какви што сака, услови за работа какви што му одговараат за да биде недостапен за правдата“, коментира директорката на Полициската академија, Слаѓана Тасева. Таа вели дека не смее да се застане само на даночна постапка, туку да се продолжи и натаму, за да се открие како се стекнале парите на кои не се платил данок. „Светот оди напред, а ние со старото не сме се справиле. Затоа мора да се определат тимови за работа, оти има случаи во кои полицијата и јавните обвинители не ја познаваат даночната постапка“, додава Тасева.

Пензионираниот професор по кривично право Љупчо Арнаудовски вели дека во Македонија нема политичка волја за борба против организираниот криминал. „Не е проблемот во тоа што судиите не ја познаваат проблематиката. Тие не се подготвени да преземат одговорност за сериозни облици на криминал, како што се перењето пари или трговијата со луѓе. Судијата е човек и нему, покрај знаењето, му требаат други квалификации што ќе го направат вистински судија“, вели Арнаудовски.
Не видовме примена на остра мерка, како што е конфискација, бидејќи во државата нема атмосфера. „Затоа судиите не изрекуваат такви мерки. За мерката конфискација се потребни стручност и храброст. Кога полицијата открива криминал, истовремено мора да ја утврди користа од тој криминал. Тоа не се прави на судење, туку со истрага“, вели Арнаудовски. Тој посочува дека односот меѓу органите е многу чуден, затоа што полицијата, царината, инспекциите потпишуваат меѓу себе само меморандуми за соработка.

Томас Фуглистер, амбасадор на Швајцарија во Македонија, вели дека перењето пари е една од областите во која се гледа како криминалната енергија постојано изнаоѓа многу пософистицирани начини за да се скрие нелегалното потекло на финансиските средства. „Криминалците користат се' пософистицирани форми и тоа преку Интернет. Огласуваат работни места, како што се финансиски менаџери, со цел еднаш или повеќе пати да ја употребат сметката на некои луѓе кои дотогаш имаат неоцрнета репутација. Или некој ќе испрати одредена сума пари и потоа ќе каже дека била грешка, па ќе побара да се врати сумата на друга банковна сметка. Тие пари што доаѓаат преку таканаречениот процес на крадење шифри е криминал во кој некои луѓе вршат шпионирање на електронските трансакции на жртвата, преку компјутерска манипулација, а потоа измамнички ја празнат сметката на жртвата. Ова се случува во временска рамка од неколку секунди, а за властите е многу тешко да проникнат во таквите брзи и променливи финансиски текови“, објаснува Фуглистер.

Извор : Утрински весник