„Еурокомпозит“ бара пари за југословенски тенкови испорачани во Кувајт

02.07.2007  Прилепската наменска фабрика „11 Октомври Еурокомпозит“ и скопскиот основен суд Скопје 1 на нејасен начин се обидуваат да извлечат 22 милиона евра од државниот буџет, реагираа поранешни вработени на високи функции во фабриката.

Станува збор за спор што компанијата го повела во 1996 година против државата затоа што купиле репроматеријали за југословенскиот тенк М84АБ, но државата ја прекинала зделката, со што им нанела загуба. Таа загуба сосе камати денес достигнала 22 милиони евра. Прилепската фабрика двапати успеала да го добие спорот во Основниот суд Скопје 1 и двапати да го загуби пред апелацискиот суд.
На овие пари инсистира Владо Поповски, владиниот претставник во „Еуркомпозит“. Тој бара да се исплатат 22 милиона евра и со тоа да се покријат загубите од 8 милиони евра што досега ги има фабриката.
Меѓутоа, Управата за јавни приходи веќе двапати бара стечај за „Еурокомпозит“.

– Како може да има долг кон фабриката, кога сите 149 тенка во кои беа вградени делови од „Еурокомпозит“ беа испорачани на Кувајт. Згора на тоа, „Еуркомпозит“ учествуваше со два проценти од вредноста на тенкот, а другите фабрики од Македонија, како МЗТ, „Газела“ и „Братство“ од Охрид, кои учествуваат во производството на тенкот, не ја тужат државата. Во производството на тенкот учествуваа 22 фабрики од бивша СФРЈ и, колку што знам, никоја од нив не ја тужи својата република – се прашува поранешен функционер во фабриката.

Станува збор за производство на југословенскиот тенк М84АБ, кој е правен врз основа на советскиот тенк Т-72, наменет за извоз конкретно во Кувајт. Сето тоа се водело како проект „Капела“, поради тоа што била формирана работната оперативна група Капела. Тоа биле воени инженери на ЈНА, кои во Москва го проучувале тенкот Т-72. За развојот на југословенската верзија стигнале 4 камиони со документација од тогашниот СССР. Требало да се извезуваат тенкови и во Пакистан и во Индија, но поради распадот на СФРЈ, тој проект пропаднал.
За развој на самиот тенк биле ангажирани 22 фабрики и 2.000 кооперанти низ СФРЈ, а главен носител на проектот било Одделението за специјални возила на фабриката „Ѓуро Ѓаковиќ“ во Хрватска. Инвеститор била некогашната СДПР (Сојузна дирекција за производи со посебна намена). СДПР не им дала никаква гаранција на производителите (банкарска гаранција или слично). Македонскиот удел во целата зделка бил околу 2 отсто. Биле вклучени трите дела на МЗТ (ФОП, Пумпи и Специјални возила), како и „Еуроинвест“ („Еурокомпозит“ сосе „Еуроламинати“). Покрај овие фирми, свое учество имале и „Руен“ од Кочани, а некои гумени делови ги произведувала „Газела“. Ниту една од овие фирми не тужела за „Капела“.

– Извозот предвидуваше 150 тенка за Кувајт по цена од 1,6 милион американски долари за тенк. Производствената цена на тенкот беше 700.000 долари – вели нашиот соговорник.
Во 1991 година Владата го овластила Љубе Трпески, тогашен министер без ресор, да побара враќање долг за проектот „Капела“ при поделбата на имотот на СФРЈ во ООН. Трпески не успеал во намерата.
Имало предлог и до првата влада, на Никола Кљусев, да се обнови производството на М84АБ. Ваквиот предлог всушност бил на фабриката „Ѓуро Ѓаковиќ“. Кљусев се согласил, но само ако произведените тенкови бидат за извоз.

Во меѓувреме падна владата на Кљусев, а неговиот наследник Бранко Црвенковски ја отфрлил идејата.
Претпоставка е дека тужбата на „Еурокомпозит“ е базирана на барањето за наплата на долгот од оставината на СФРЈ, што Трпески не успеал да го издејствува бидејќи судот на ООН проценил оти нема основа.
Илија Маркушески, директорот на „Еурокомпозит“, вчера не беше во можност да коментира, но најави дека денеска ќе го разјасни овој случај. 

Извор : Време